Kynningarfundur Bændasamtaka Íslands með félögum í Æðarræktarfélags Íslands var haldinn rafrænt fimmtudaginn 27. janúar s.l. Fundurinn var haldinn vegna fyrirhugaðrar kosningar um hvort ÆÍ sameinist BÍ eða verði sjálfstætt félag án aðildar BÍ.
Frá BÍ mættu á fundinn Gunnar Þorgeirsson, formaður, Vigdís Häsler, framkvæmdastjóri og Unnsteinn Snorri Snorrason, sérfræðingur á fagsviði búgreina og staðgengill framkvæmdastjóra. Hátt í fjörutíu félagar ÆÍ mættu á fundinn. Unnsteinn Snorri Snorrason fór yfir starfsemi BÍ og kynnti hvað felist í sameiningu ÆÍ við BÍ. Glærur frá kynningunni má finna hér.
Að kynningu lokinni var opnað fyrir spurningar sem gert er grein fyrir hér á eftir ásamt svörum frá fulltrúum BÍ.
Hvar verður okkar rödd og hver verður í forsvari fyrir ÆÍ? Sú barátta sem við höfum verið að standa í er gæðamat sem var nærri dottið út sem hefði orðið mjög alvarlegt fyrir okkur en það náðist að grípa í taumana áður en það var fellt niður. Við þurfum að vera viss um að fá aðstoð við útflutning ef eitthvað sem þarf að höndla sér því dúnn er ekki matvæli þá þurfum við að vera viss um að fá aðstoð því þetta getur verið töluverður hluti af okkar tekjum. Mögulega getur verið vafamál um grenjavinnslu á vorin í framtíðinni. Einnig eru fleiri vargar en bara tófur. Hver myndi sinna okkur og hvað fáum við fyrir okkar félagsgjald?
Svar: Margir hafa verið uppteknir af því að hafa sinn eigin tengilið. Þetta snýst allt um verkefni og vísað á þá sérfræðinga sem eru sérfræðingar í hverju verkefni fyrir sig.
Bændasamtökin hafa verið að þétta samstarf bænda þ.a. samtökin verði í forsvari fyrir bændur almennt. Í stóru myndinni hefur BÍ verið í forsvari fyrir búgreinarnar sem slíkar. Á búgreinadeildarfundum sem haldnir eru með formönnum greinanna er farið yfir málefni hverrar búgreinar fyrir sig vikulega. Ef það er vandi í reglugerðum eða breytingum á þeim er það rætt innan hverrar búgreinar. Að öllu jöfnu er brugðist við ef eitthvað fer fram hjá okkur sjálfum. BÍ hefur einnig frumkvæði að því að ræða um málefni einstakra búgreina Nú stendur fyrir dyrum hugsanlega að segja upp samningi Evrópusamningsins á landbúnaðarvörum. Hvað verður um heimildir til útflutnings á dúni ef öllu verður sagt upp? Samráðsfundir allra búgreina eru á þriðjudögum og á mánudögum eru starfsmannafundir til að fara yfir málefni vikunnar. 14 starfsmenn starfa hjá BÍ. Við verðum beinir aðilar að Bí og höfum aðgang að fleiri starfsmönnum en hefur verið.
Varðandi gæðamatið þá kom lögmaður BÍ að því máli og aðstoðaði ÆÍ við að verja það. Eitthvað sem við þurfum að tryggja í samtalinu og hvernig verði staðið að.
Hvað verður um heimasíðu ÆÍ taka samtökin að sér að halda utan um hana og uppfæra og vinna við Íslandsstofu mun markaðsdeild BÍ sinna þessu?
Svar: Umtalsvert efni er á heimasíðum aðildarfélaganna sem má ekki týnast eða gleymast eins og t.d. fræðslugreinar sem eru á heimasíðu ÆÍ. Heimasíður aðildarfélaganna verða settar í undirsíður undir heimasíðu BÍ og samtökin greiða Isnic gjaldið. Stjórn viðkomandi búgreinadeildar er stefnumarkandi fyrir starfið. Hrossabændur eru einnig í samstarfi við Íslandsstofu. Við þurfum að þétta samtalið við Íslandsstofu sem bændasamtök, bæði varðani dún, hross og öðru sem snýr að íslenskum landbúnaði.
Hvað er hátt hlutfall bænda núþegar í BÍ af heildarfjölda bænda á landinu.
Svar: Áætlað er að um 70-80% af heildarhluta bænda séu komnir í samtökin.
Standa félagsgjöldin undir rekstri BÍ?
Svar: BÍ vill gera mikið meira en gert er í dag en til þess þarf auknar tekjur. Samtökin reyna að sníða sér stakk eftir vexti. Stóra áskorunin næsta er hvernig tekjur samtakanna verða auknar. Fjárhagsáætlun er á pari.
Hvað mun breytast fyrir æðarbændur m.v. það sem verið hefur ef félagið sameinast BÍ?
Svar: Stuðningur æðarræktar verður talsverður bara með því að sitja fundi búgreinadeilda og fylgjast með því sem er að gerast í landbúnaði almennt á landinu og BÍ vill fá að vita hvað er að gerast í æðarræktinni dags daglega. Hvernig verður deildin eftir sameiningu, allavega eins en á að verða betri. Ef stjórnvöld eru að gera eitthvað s.s. reglugerðabreygingar er mikill styrkur að vera með tvo lögfræðinga starfandi hjá samtökunum. Verið að þróa málin áfram. Hvað vill ÆÍ að BÍ geri fyrir þau? Hvaða þjónustu vill búgreinadeildin fá? Sérverkefni sem deildirnar koma með til samtakanna þarf að fylgja fjármagn. Samlegð er í markaðsmálum. Hvernig vill ÆÍ hafa samstarfið.
Ef að sameiningu verður fær deild æðarræktar einhverja hlutdeild í félagsgjaldinu s.s. til að halda búgreinadeildarfundi og sinna þeim verkefnum sem félagið hefur verið að vinna að til þessa s.s. samstarf við Íslandsstofu, umsókn um verndað afurðarheiti og fleira sem félagið hefur verið og mun vinna að?
Svar: Ákveðnar þóknunareiningar eru greiddar til deildanna vegna deildafunda en meiriháttar ákvarðanir þarf að samþykkja af stjórn BÍ. BÍ er mjög viljugt til að grasrótin fái að njóta sín. Samstaða bænda skiptir máli ekki bara gagnvart hinu opinbera.
Hvað viljum við að þið gerið er það sett á blað nóg að verkefnum hjá ÆÍ ef stór verkefni þá þarf ÆÍ að koma með það fjármagn?
Svar: Starfsáætlun ársins með markmiðasetningu. Hvað varðar landbúnaðinn í heild sinni verður stefnumörkun fyrir landbúnað í heild sem verður vonandi samþykkt á búnaðarþingi. Verkefni sem er sérstaklega greint á búgreinar eiga heima í starfsáætlun Bí.
Sækja starfsmenn BÍ um styrki fyrir búgreinafélögin?
Svar: BÍ getur aðstoðað við að sækja um styrki í samvinnu við viðkomandi búgreinadeild. Styrkir eru aðgreindir inn á verkefni sérstaklega og BÍ sér um bókhaldið.
Framleiðnisjóður hefur verið lagður niður og matvælasjóður tekinn við. Æðarrækt er því ekki styrkhæf lengur. Framleiðnisjóður hefur verið megin bakhjarl ÆÍ. Myndi BÍ aðstoða við að finna leiðir til fjármögnunar eða leiðrétta að Framleiðnissjóður sé orðin að sjóði sem eingöngu veitir styrki til matvæla?
Svar: Varðandi Framleiðnisjóð og Matvælasjóð þá hefur formaður BÍ gagnrýnt að þrátt fyrir að með breytingunn hefði Matvælasjóður átt að taka við réttindum og skyldum Framleiðnisjóðs þá hefðu lögin um Matvælasjóð bara snúið að matvælum. Það var rætt við f.v. ráðherra að laga þurfi þennan lagatexta þannig að hluti þeirra styrkja sem fóru frá Framleiðnisjóði í annað en matvæli í íslenskum landbúnaði yrði virt. Ekki er búið að fá samtal um þetta við núverandi ráðherr um hvernig hægt er að útvíkka eða breyta úthlutun úr Matvælasjóði eða hvort vilji sé til þess. Annað sem bændur, framleiðendur og fólk í nýsköpun þurfa að horfa til er að það eru aðrir sjóðir sem þarf að sækja um styrki til. Fjármunir eru til annarstaðar en hjá Matvælasjóði.
Vargeyðing flugvargur refur og minkur. Fellur það undir nýja sýn BÍ í framtíðinni?
Svar: Varðandi vargeyðingu þá þarf að taka samtalið við sveitarstjórnarsigið. BÍ er tilbúið til að taka umræðuna við sveitarstjórnarstigið, það er rétti vettvangurinn til að taka umræðuna.
Ef ÆÍ gengur í BÍ þá verður félagið lagt niður sem slíkt, er það eins með önnur búgreinafélög?
Svar: Nokkur aðildarfélög hafa sett sín gömlu félög í “skúffuna” en þar er engin starfsemi. Garðyrkjubændur eru t.d. með “skúffufyrirtæki” þ.e. gamla kennitala þess félags er til ennþá. Það er hægt að tæpa á þessu í verkskiptingu í aðdraganda væntanlegrar sameiningar. Drög að samkomulagi við BÍ verður sent ÆÍ.
